De oorzaak aanpakken
Het ontwikkelen van een persoonlijke en sociale identiteit.belangrijke elementen
Ontwikkeling van identeit
Onderwijs heeft altijd een rol gespeeld in de ontwikkelingsmogelijkheden van leerlingen. De wereld is echter zo complex geworden dat persoonlijke ontwikkeling extra aandacht nodig heeft. Project Flink heeft concrete oplossingen hiervoor, die aansluiten op de meest recente inzichten in de sociale wetenschappen en identiteitsontwikkeling.
Hieronder kun je een video bekijken van Chi Lueng Chiu, medeoprichter van Project Fl!ink en medeontwikkelaar van het EZY-programma. Hij is te gast bij de Eindbazen podcast en legt uit wat de determinanten van een goed leven zijn.
Stap 1
De analyse
Er bestaat geen twijfel over het feit dat jongeren in toenemende mate te kampen krijgen met psychische gezondheidsklachten. Dit is niet alleen het geval wanneer ze nog op school zitten, maar ook in het begin van hun carrière. In het algemeen is er een toename van psychische klachten waar te nemen, maar de leeftijdsgroep van 15 tot en met 34 jaar wordt onevenredig zwaar getroffen. Bovendien neemt het aantal leerlingen toe dat de school verlaat zonder de vereiste minimale startkwalificatie. Er worden tal van redenen aangevoerd, waaronder corona, sociale media, prestatiedruk en een gebrek aan veerkracht.
- Corona
Psychische gezondheidsklachten onder jongeren namen onevenredig toe tijdens de pandemie, maar herstelden ook relatief snel. Jongeren bleken echter buitengewoon goed in staat te zijn om, al dan niet met toestemming van hun ouders, contact te onderhouden met hun vrienden. Kinderen die dat niet konden, bleken al eerder eenzaam te zijn. - Sociale media
Het sociaal vergelijken wordt vaak genoemd als een intuïtieve oorzaak van het probleem, maar naarmate wetenschappelijk onderzoek vordert, wordt duidelijk dat sociale media vooral problematisch zijn voor mensen die al ongelukkig waren. Het probleem lijkt al voor het gebruik van sociale media te bestaan. - Prestatiedruk
Dit is een ernstig probleem dat ook door het beleid wordt erkend, zeker in combinatie met het stimuleren van hoger onderwijs als startkwalificatie. Hoewel dat waardevol is, blijkt het de kloof te vergroten tussen de groeiende groep die het niet haalt en achterblijft. - Veerkracht
Er is een idee ontstaan dat jongeren niet meer in staat zijn om beloning uit te stellen of bereid zijn om te lijden. Dit blijkt echter niet ondersteund te worden door wetenschappelijk onderzoek. Deze generatie blijkt juist net zo goed, of zelfs beter, in staat om beloning uit te stellen.
Er is weinig twijfel dat deze factoren de situatie kunnen verergeren, maar er is weinig bewijs dat ze oorzakelijk zijn. De wereld is in de afgelopen eeuw in een razend tempo complexer geworden, met talloze keuzemogelijkheden die onzekerheid met zich meebrengen. Dit komt naar voren in elk onderzoek waarbij diepgaande interviews zijn afgenomen met jongeren. Ze zijn bang dat hun keuzes verkeerd zullen uitpakken. Vroeger was er minder keuze en bij onzekerheid had men rolmodellen. Het probleem in deze nieuwe wereld is dat ouders, leerkrachten en leidinggevenden zelf verdwaald zijn in deze nieuwe realiteit en daardoor niet langer als rolmodel kunnen fungeren. Met onze trainingsprogramma’s bieden we leerkrachten de tools om leerlingen te helpen navigeren in deze nieuwe wereld, zodat jongeren op een verantwoorde wijze hun identiteit kunnen ontwikkelen.
Stap 2
De oorzaak
Elk mens heeft basisbehoeften en als deze worden bevredigd dan zal elk mens zich ontwikkelen. Er wordt voldoende aandacht geschonken aan de biologische basisbehoeften, maar de psychologische basisbehoeften blijven vaak achter. Door extra aandacht te schenken aan die psychologische basisbehoeften blijkt het welbevinden, eigenwaarde en veerkracht automatisch toe te nemen. Project Flink richt zich op de essentiële voedingsstoffen voor de persoonlijke ontwikkeling. De psychologische basisbehoeften zijn die essentiële voedingsstoffen en we hebben er vier geïdentificeerd:
- Autonomie (dingen te doen die je echt wilt en belangrijk vindt)
- Verbondenheid (dichtbij en verbonden voelen met mensen die je belangrijk vindt)
- Bekwaamheid (gevoel hebben dingen goed te kunnen doen en doelen kunnen bereiken)
- Rechtvaardigheid (eerlijk en respectvol worden behandeld)
Deze behoeften worden overal ter wereld in elke cultuur aangetroffen en worden daarom basisbehoeften genoemd volgens de zelfdeterminatietheorie. Als ze bevredigd worden, dan ontwikkelen jongeren tot evenwichtige volwassenen, maar als ze langdurig gefrustreerd raken dan ontstaan er psychische gezondheidsklachten. Leerkrachten die de PABO hebben doorlopen zijn bekend met de zelfdeterminatietheorie, maar kennen het vooral als theorie. Ze zijn vaak onbekend met hoe ze dit moeten vertalen naar de praktijk. Leerkrachten in het voortgezet onderwijs, blijken veel minder bekend met de theorie en ouders al helemaal niet. Beleid en lessen zouden meer ingericht moeten worden om de persoonlijke ontwikkeling te vormen rondom psychologische basisbehoeften. Chivo, kennisinstituut vitaliteit, hebben ons geholpen met de wetenschappelijke kaders en zij hebben deze vier psychologische basisbehoeften vertaald naar taal die te begrijpen is voor leken.
Stap 3
Meten met het Chivo kompas
In het Chivo kompas worden de vier psychologische basisbehoeften uitgebeeld als cirkels en vertaald naar:
- Jezelf zijn (autonomie)
- Samen zijn (verbondenheid)
- Jezelf ontwikkelen (bekwaamheid)
- Samen ontwikkelen (rechtvaardigheid)
Waar deze cirkels elkaar overlappen, bevindt zich een gebied dat wordt gevoed door deze basisbehoeften. Jezelf zijn en jezelf ontwikkelen dragen bij aan de ontwikkeling van de persoonlijke identiteit. Samen zijn en samen ontwikkelen vergroten de weerbaarheid om effectief samen te werken. Jezelf zijn en samen zijn dragen bij aan de ontwikkeling van gezonde relaties binnen een groep. Het vermogen om je eigen ontwikkeling af te stemmen op de mogelijkheden van de groep verhoogt je veerkracht. In het Chivo kompas is er evenveel ruimte voor de ontwikkeling van het individu als voor groepen.
Ontwikkelen is het kernbegrip, en de rest vloeit daaruit voort, zo luidt het consensusstandpunt binnen de sociale wetenschappen. Door te sturen op deze psychologische basisbehoeften kan men een concreter beeld vormen van de huidige ontwikkeling, maar ook of programma’s effectief zijn. Ook is het veel duidelijker waar mogelijk problemen zijn. Dat kan op verschillende manieren in kaart gebracht worden, zodat men als school, leerkrachten en ook ouders een vinger aan de pols kunnen houden.
Stap 4
Aanpakken
Mensen jagen doelen na om hun basisbehoeften te bevredigen. Als ze niet weten hoe ze dat moeten doen dan bouwen ze een tekort op. Dat leidt tot korte termijn keuzes.
Investeren in goede relaties waarin ze voldoende aandacht krijgen wordt dan vervangen door status verhogen om aandacht te krijgen. Als men beperkt wordt in de autonomie dan zal men niet assertiever worden, maar minder sociaal. Het probleem is niet het gebrek aan sociale vaardigheden, maar een gebrek aan autonomie die leidt tot frustratie. Als men al ongelukkig is, dan wordt men ongelukkiger van sociale media. Dan blijkt men paradoxaal genoeg juist meer tijd door te brengen op sociale media. Ze worden namelijk gedreven door hun basisbehoeften. Ze kiezen alleen de verkeerde doelen en activiteiten die juist op lange termijn hun basisbehoeften frustreren.
Gezonde identiteitsontwikkeling vereist in deze complexe wereld dat onderwijs een actieve rol gaat spelen in persoonlijke ontwikkeling. De meeste ouders kunnen ons niet vertellen wat de vier psychologische basisbehoeften zijn. Idealiter zouden zij dat op school geleerd hebben, maar dat is helaas niet het geval. In deze generatie kunnen we in het onderwijs nog een cruciale rol spelen door educatie en training.